مطالعه ژئوشیمیایی و پتروگرافی رخساره های دولومیتی سنگ مخزن گازی دالان و کنگان درجنوب ایران

چکیده

رخساره های دولومیتی در سیستم های کربناته غالبا بهترین بخش مخازن هیدروکربنی می باشند. افقهای دولومیتی سازندهای مخزنی دالان(پرمین فوقانی) و کنگان(تریاس زیرین) مهمترین بخش  مخازن گازی جنوب ایران را تشکیل می دهند. این سازندها در جنوب ایران و خلیج فارس  شدتهای مختلفی از دولومیتی شدن را از خود نشان می دهند. فرایند دولومیتی شدن بیشتر سبب افزایش تخلخل و نفوذ پذیری در سنگهای کربناته شده و سبب شکل گیری مخازن هیدرو کربنی با کیفیت مطلوب می شود. به لحاظ اینکه دولومیت ها در مقابل فشردگی در مقایسه با طبقات کربناته مقاومت بیشتری از حود نشان می دهد ،مخازن دولومیتی دالان و کنگان در منطقه جنوب ایران حتی در اعماق بیش از 4 کیلومتر تخلخل و نفوذ پذیری خود را حفظ کرده اند.نتایج مطالعات ژئوشیمیایی این دو سازند نشان می دهد ترکیب ایزوتوپی آنها با یکدیگر متفاوت بوده و  روند تغییرات ایزوتوپی در مرز سازندهای پرمین فوقانی و تریاس زیرین توام با تغییرات ناگهانی است که نشانه اختلاف محیط رسوبی و شرایط آب و هوایی در زمان تشکیل این دو سازند می باشد. این تغییرات به صورت سنگینتر شدن ترکیب ایزوتوپی اکسیژن و کربن در مرز دو سازند از کنگان به دالان خود را نشان می دهد.نتایج مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی رخساره های دولومیتی سازندهای دالان وکنگان بیانگر مکانیسم کاملا متفاوت  دولومیتی شدن در این دو سازند است. دولومیت های سازند دالان غالبا تحت شرایط آریدی و در محیط سوپراتایدال به شکل همزمان با رسو ب گذاری شکل گرفته اند در حالی که بخش عمده رخساره های دولومیتی در سازندکنگان در شرایط تدفینی تشکیل شده اند .

عنوان مقاله [English]

Geochemical and Prtrographical Study of Dolomite Facies in the Dalan and Kangan Gas Reservoirs in the South of Iran

چکیده [English]

   In Carbonate systems, dolomites often form the best reservoirs .The dolomitized part of Dalan(Upper Permian) and Kangan(Lower Triassic) formations makes up the essential part of gas reservoirs in the South of Iran. The Dalan and Kangan Formations were dolomitized to various degrees in the areas of south of Iran and- Persian Gulf.In most cases, dolomitization enhanced porosity and permeability of the unit, leading to the formation of excellent hydrocarbon reservoirs. Because dolomite is more resistant to compaction than limestone, Dalan and Kangan dolomite reservoirs remain porous and permeable to the depths more than 4 km in this area. The transition from Dalan to Kangan denotes a period of drastic changes in the deposition environment and the chemical milieu of the sedimentation basin. These changes are reflected by a marked positive excursion of carbon and oxygen isotopes from Kangan to Dalan Formation. Petrographic, chemical and isotopic studies of the dolomite in the Kangan and Dalan Formations reveal that dolomitization was the result of several diagenetic events. The neomorphic alteration of these dolomites significantly modified their original chemical signatures. Dolomite in the Kangan and Dalan forms in two stages by different mechanisms: in Dalan formation dolomitization occurs in the early phase of syngenetic (penecontemporaneous) replacement of the pre-existing carbonate in an arid climate on a supratidal flat whereas   Kasngan’s dolomite forms during deep burial

 
[1]-Allen J.R and Wiggins, W.D., Dolomite Reservoirs –Geochemical Techniques for Evaluating Origin and       Distribution. AAPG Course note series#36,1993.
 [2]- Rabbani, A. R., Origin and mechanism of oil and gas generation in south of Iran and Persian Gulf       areas,PhD. Thesis, 2001.
 [3]-Galimov, E. M., and Rabbani, A.R, geochemical characteristics and origin of natural gas in southern Iran, Geochemistry International, Vol. 39, No. 8, pp. 780-792, 2001.
 [4]-MacCrea J.M. On the isotopic chemistry of carbonate and a pale temperature scale// J.of  Chem .Physic.Vol 18,1950.
 [5]-Galimov E.M.The causes of the global variation of the carbon isotope composition in the biosphere       Geochemistry international.Vol.37.No.8.1999.
 [6] -Veizer J.,Hosler W.T.,Wilguse C.K., Correlation of 13C/12C and 34S/32S secular variation .Cosmochem Geochem.Acta.V44,1980.   
 [7]-Galimov.E.M. and Magdisov.A.A., and Ronov.A.B., Variation of 13C/12C isotope  in  Carbonate and organic  matter in the history of earth .Geochimia (Russia), 1975. 
  [8]-Tucker M.E., Wright,V.P. Carbonate sedimentology //Blackwell Scientific Publication .Oxford .p482,1990.     
 
 
[9]-Siebly, D. F., and Gregg, J.M., Classification of dolomite rocks texture: Journal of sedimentary perology,                                  V.57, P.967-975,1987.      
 
[10]-Joachim E.A. and Gerld M.F, Early to late diagenetic dolomitization of platform carbonate west Texas.
         Jour. of Petrology V.62.No.1, 1992.
 
[11]-Fridman, I. and Neil,J.R. Compilation of stable isotope fractionation factor of geochemical interest: USGS
        Professional Paper 440kk,12p, 1977.  
 
[12]-Radke,B.M.and Mathis, R.l,On the formation and occurrence of dolomite. Jour.Sed Petrology,Vol.50.                                
        pp.1146-1168, 1980.      
 
[13]-Adam,J.E.and Rhodes,M.l.Dolomitization by seepage refluxion:   AAPG.,Vol.44.,p.1912-1920,1960.