ارزیابی محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی، تعیین کیفیت و گسترش زون‌های مخزنی سازند کنگان، واقع در تاقدیس تابناک (زاگرس جنوبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 شرکت ملی نفت مناطق مرکزی ایران، تهران، ایران

چکیده

سازند کنگان به سن تریاس پیشین (اسکی تین) یکی از مهم‌ترین سنگ‌های مخزنی در میادین گازی زاگرس جنوبی و شمال خلیج فارس است. میدان گازی مورد مطالعه در غرب استان هرمزگان واقع شده و یکی از مهم‌ترین میادین گازی ایران و حتی شناخته شده در جهان به‌شمار می‌آید. به منظور ارزیابی محیط و سکانس‌های رسوبی این سازند در چاه موردنظر، مطالعات میکروسکوپی و نیز تحلیل نمودارهای پتروفیزیکی به‌خصوص نمودار پرتو گاما، مورد بررسی قرار گرفته که حاصل آن منجر به تشخیص هفت ریز‌ رخساره در قالب چهار زیر محیط پهنه جزر و مدی، لاگون، به‌طور عمده؛ پشته‌های سدی و به‌طور محدود؛ دریای باز، و دو سکانس رسوبی رده سوم با مرز سکانسی نوع دو (پیوستگی معادل ناپیوستگی) که هر سکانس از دسته رخساره‌ای TST (غالبا شامل رخساره‌های پهنه جزرو مدی و لاگون) و HST (غالبا شامل رخساره‌های سدی) تشکیل شده، گردید. همچنین این مطالعه با هدف بررسی کیفیت و گسترش زون‌های مخزنی و ارتباط آن با محیط رسوب‌گذاری و توالی‌های رسوبی انجام گرفت. زیرا در مطالعات گذشته، سازند کنگان به لحاظ ویژگی‌های سنگ‌شناسی به چهار زون کلی طبقه‌بندی شده بود ولی در این پژوهش با تکیه بر فایل‌های رقومی در دسترس حاصل از مطالعات چاه‌پیمایی و بسط این اطلاعات در فضای نرم‌افزار و در نهایت تلفیق اطلاعات تفسیری نمودارهای خروجی موجود از جمله لاگ‌های پرتو گاما، صوتی (سانیک)، چگالی (دانسیته)، تخلخل ﻣﺆثر و ستون سنگ‌شناسی با بررسی‌های پتروگرافی مقاطع نازک و توالی‌های رسوبی، سازند کنگان در چاه مورد نظر از میدان مورد مطالعه به سه زون کلی به لحاظ مخزنی تقسیم شد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Depositional Environment, Sequence Stratigraphy, Quality and Deployment of Reservoir Zones in the Kangan Formation in the Tabnak Anticline (Southern Zagros)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nikbin 1
  • Mohammad Khanehbad 1
  • Reza Mussavi-Haram 1
  • Asadollah Mahboubi 1
  • Mahdi Mahdi Khoddamه 2
  • Ehsan Ghofrani 2
1 Department of Geology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
2 Iranian Central Oil Fields Company, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Kangan Formation (Early Triassic) is one of the most important source rocks in the gas fields of the southern Zagros and the northern Persian Gulf. The studied gas field is located in the west of Hormozgan province and is one of the most important gas fields in Iran and the world. In order to evaluate the depositional environment and sedimentary sequences of this formation in the wells, microscopic studies as well as analysis of petrophysical charts, especially gamma-ray log, have been studied which this resulted in the identification of seven microfacies, of which these facies were deposited in four depositional subenvironments as tidal flat, lagoon, mainly shoal and open marine, and two third-order sedimentary sequences with a second-order sequence boundary (correlative conformity), each of which consists of a system tract of TST (often consisting of tidal flat and lagoon facies) and HST (often containing shoal facies) was formed. This study was also carried out with the aim of investigating the quality and expansion of reservoir zones and its relation with sedimentary sequence and depositional environments. In previous studies, the Kangan Formation has been classified into four general zones in terms of petrologic characteristics, but in this research with relying on available digital files from well studies and extending this information in the software space, and finally combining the interpretive information of the existing output charts, including gamma-ray logs, sonic log, density log, effective porosity log, and stratigraphic column with thin sections and sedimentary sequences, Kangan Formation in the well of the field was divided into three general zones in terms of reservoir.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Depositional Environment
  • Sedimentary Sequence
  • Reservoir Zonation
  • Kangan Formation
  • Tabnak Anticline
[1]. Kashfi M.S., “Geology of the Permian Super-Giant Gas Reservoirs in the Greater Persian-Gulf Area,” Journal of Petroleum Geology, Vol. 15(4), pp. 465- 480, 2008.##
[2]. پیروی م.، کمالی م. و رحیم‌پور بناب ح.، "محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند کنگان در میدان کیش،" فصلنامه علمی - پژوهشی زمین‌شناسی محیط زیست، سال 6، شماره 20، صفحات 73-65، 1391.##
[3]. جودی نعمتی م. و ثیاب قدسی ع. الف.، "محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند دالان و کنگان در چاه A میدان پارس جنوبی،" سی و چهارمین گردهمایی و دومین کنگره بین المللی تخصصی علوم زمین، 9 صفحه، 1394.##
[4]. درویش ز.، لاسم، ی.، جهان، د.، جمال، الف. م. و اصیلیان مهاباد، ح.، "رخساره‌ها و چینه‌نگاری سکانسی سازند کنگان در چاه‌های نار- 1 و عسلویه- 1، جنوب باختر ایران،" فصل‌نامه زمین، شماره 4، صفحات 37-25، 1388.##
[5]. نوبهار ف.، ثیاب قدسی ع. الف.، کدخدایی ایلخچی ع. و موحدنیا م.، "بازسازی محیط رسوبی سازند کنگان در میدان گازی تابناک، غرب استان هرمزگان، زیرپهنه زاگرس چین خورده،" همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، صفحات 8 -1، 1394.##
[6]. نیک‌نژاد قمصری م.، کهنسال قدیم‌وند، ن.، لطف‌پور، م.، اسدی اسکندر الف. و مصطفوی الف.، "رخساره‌ها، فرآیندهای موثر بر کیفیت مخزنی و ارزیابی پتروفیزیکی سازند های کنگان و دالان در میدان گازی پارس جنوبی،" چهاردهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، صفحات 7-1، 1389.##
[7]. Insalaco E., Virgone A., Courme B., Gaillot J., Kamali M., Moallemi A., Lotfpour M., Monibi S., “Upper Dalan Member and Kangan Formation Between the Zagros Mountains and offshore Fars, Iran: Depositional System Biostratigraphy and Stratigraphic Architecture,” Geo Arabia, Vol. 11, No. 2, 2006.##
[8]. پورامینی بزنجانی س.، آدابی م. ح.، "تأثیر دیاژنز بر کیفیت مخزنی سازند کنگان در میدان لاوان، خلیج فارس،" مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 10، صفحات 47-33، 1393.##
[9]. جهانی د.، موحد ب. و محمدی اکبری ن.، "ارزیابی پتروفیزیکی سازندهای کنگان و دالان در میدان گازی پارس جنوبی،" فصلنامه زمین، سال چهارم، شماره 1، صفحات 79-61، 1388.##
[10]. کدخدائی ایلخچی ر.، رحیم‌پور بناب ح.، موسوی حرمی ر. و کدخدائی ایلخچی ع.، "فاکتورهای کنترل کننده گسترش بافت‌های مختلف سیمان انیدریت و ارتباط آن با کیفیت مخزنی در مخازن کربناته دالان بالایی و کنگان- میدان پارس جنوبی،" پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، سال 27، شماره 47، صفحات 26-1، 1390.##
[11]. مسی بیگی م. و باصره م.، "ارزیابی پتروفیزیکی و زون‌بندى سازندهاى کنگان و دالان در چاه اکتشافی بندوبست- 1 با استفاده از نگاره‌های چاه پیمایی،" اکتشاف و تولید، شماره 73، صفحات 65 – 60، 1389.##
[12]. وفایی، ح.، پیروی، م.، "ارزیابی کیفیت مخزنی سازند کنگان در یکی از چاه‌های میدان گازی کیش با استفاده از نرم‌افزار ژئولاگ،" فصلنامه علوم زمین، سال 25، شماره 96، صفحات 36-29، 1394.##
[13]. Enayati-Bidgoli A., Rahimpour-Bonab H., “A Geological Based Reservoir Zonation Scheme in a Sequence Stratigraphic Framework: A case Study from the Permo-Triassic Gas Reservoirs, Offshore Iran,” Marine and Petroleum Geology, Vol. 73, pp. 36-58, 2016.##
[14]. Esrafili-Dizaji B., Kiani-Harchegani F., Rahimpour-Bonab H., Kamali M.R., “Controls on Reservoir Quality in the Early Triassic Kangan Formation, Iran,” In book: Permo-Triassic Sequence of the Arabian Plate, Chapter: 10, European Association of Geoscientists and Engineers, pp. 219-245, 2013.##
[15]. Karimi H., Kohansal-Ghadimvand N., Kangazian AS., “Sedimentary Environment and Sequence Stratigraphy of the Kangan Formation in Kish Gas Field (Kish Well A1 Subsurface Section),” Indian Journal of Science and Technology, Vol. 8(7), pp. 655-663, 2015.##
[16]. Kiakojury M., Sheikhi-Zakariaei J., Riahi M.A., “Investigation of Petrophysical Parameters of Kangan Reservoir Formation in One of the Iran South Hydrocarbon Fields,” Open Journal of Yangtze Gas and Oil, Vol. 3, pp. 36-56. 2018.##
[17]. Moradpour M., Zamani Z., Moallemi S.A., “Controls on reservoir quality in the lower Triassic Kangan Formation,” Southern Persian Gulf, Journal of Petroleum Geology, Vol.31 (4), pp.367-386, 2008.##
[18].Tavakkoli V., “Dual Impact of Sequence Stratigraphy on Reservoir Quality in Carbonate Reservoir: An Example from Kangan and Dalan Formations in South Pars Gas Field,” Petroleum Research, Vol. 26, pp. 37-51, 2016.##
[19]. Alavi M., “Tectonics of Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretation,” Tectonophysics, Vol. 229, Issues 3–4و pp.211-238, 1994.##
[20]. مطیعی، ه.، "زمین‌شناسی ایران- چینه‌شناسی زاگرس،" انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، صفحات 499-536، 1372.##
[21]. مطیعی، ه.، "زمین‌شناسی ایران- زمین‌شناسی نفت زاگرس،" -1: انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، 589 صفحه، 1374.##
[22]. کاووسی، م. ع.، "سنگ‌شناسی رسوبی و محیط‌های رسوبی سازند دالان و فراقون (پرمین زیرین– پرمین فوقانی) در ناحیه دنا،" پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران، 110 صفحه، 1374.##
[23]. شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، "گزارش زمین‌شناسی میدان گازی تابناک،" شرکت مهندسی و خدمات پارس پتروزاگرس، 136 صفحات 136-13، 1388.##
[24]. Dunhum R., J., “Classification of Carbonate Rocks According to Depositional Texture,” In: Ham WE, (Eds.), Classification of Carbonate Rocks: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, Memoir 1, pp. 108 -121. Ham W.E., (Eds.), Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists, Memoir 1, pp.108 -121, 1962.##
[25]. Wilson J. L., “Carbonate Facies in Geologic History,” Springer, New York, p. 471, 1975.##
[26]. Flugel E., “Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis, Interpretation and Application,” second edition, Springer Verlag, Berlin, p. 984, 2010.##
[27]. امینی ع.، "مبانی چینه‌نگاری سکانسی،" انتشارات دانشگاه تهران، 332 صفحه، 1388.##
[28]. لاسمی ی.، "رخساره‌ها، محیط‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانس نهشته سنگ‌های پرکامبرین بالایی ایران،" انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، شماره78، 180 صفحه، 1379.##
[29]. Emery D., Myers K.J., “Sequence Stratigraphy,” Oxford (Blackwell), 297 p, 1996.##
[30]. Haq B. U., Hardenbol J., Vail, P. R., “Mesozoic and Cenozoic Chronostratigraphy and Eustatic Cycles,” Society for Sedimentary Geology, Vol. 42, pp. 71-108, 1988.##
[31]. Hunt D., Tucker, M., “Standard Parasequences and the Forced Regressive Wedge Systemstract: Deposition during Base Level Fall-Reply,” Sedimentary Geology, Vol. 95, pp. 147-160, 1995.##
[32]. Lever H., “Cyclic Sedimentation in the Shallow Marine Upper Permian Kennedy Group, Carnarvon Basin, Western Australia,” Sedimentary Geology, Vol.172, pp. 187-209, 2004.##
[33]. Miall A. D., “The Geology of Stratigraphic Sequence,” Springer-Verlag, p. 433, 1997.##
[34]. Miall A. D., “Principals of Sedimentary Basin Analysis,” Springer Verlag, Berlin, p. 616, 2000.##
[35]. Plint A. G., & Nummedal D., “The Falling Stage Systems Tract: Recognition and Importance in Sequence Stratigraphic Analysis,” In: Hunt D., and Gawthrop R.L., (Eds.), Sedimentary Responses to Forced Regressions, Geological Society of London, Vol. 172, pp. 1-17, 2002.##
[36]. Sarg J. F., “Carbonate Sequence Stratigraphy,” Society for Sedimentary Geology. Vol. 42, pp.155-181, 1988.##
[37]. Sarg J. F., “The Sequence Stratigraphy, Sedimentology and Economic Important of Evaporate Carbonate Transitions: a review,” Sedimentary Geology, Vol.149, pp. 9-42, 2001.##
[38]. Tucker M.E., Wright V.P., “Carbonate Sedimentology,” Oxford (Blackwell), p. 482, 1990.##
[39]. Tucker M.E., “Carbonate diagenesis and sequence stratigraphy,” Sedimentary Review, pp. 51-72, 1992.##
[40]. Van Wagoner J. C., Posamentire H. W., Mitchim R. M., Vail P. R., Sarg J., “An Overview of the Fundamentals of Sequence Stratigraphy and Key Definitions,” Society for Sedimentary Geology, Vol. 42, pp. 39-45, 1988.33
[41]. Catuneanu O., Abreu V., Bhattacharya J.P., Blum M.D., Dalrymple R.W., Eriksson P.G., Fielding C.R., Fisher W.L., Galloway W.E., Gibling M.R., Giles K.A., Holbrook J.M., Jordan R., Kendall C.G.St.C., Macurda B., Martinsen O.J., Miall A.D., Neal J.E., Nummedal D., Pomar L., Posamentier H.W. Pratt B.R. Sarg J.F., Shanley K.W., Steel R.J., Strasser A., Tucker M.E., Winker C., “Towards the standardization of sequence stratigraphy,” Earth-Science Reviews, Vol. 92, No. 1, pp. 1-33, 2009.##
[42]. Posamentier H. W., James D. P., “Sequence stratigraphy – uses and abuses,” in: Posamentier H. W. Summerhayes C. P. Haq B. U. Allen G. P. (Eds.), Sequence Stratigraphy and Facies Associations. International Association of Sedimentologists Special Publication 18, pp. 3-18, 1993.##
[43]. Vail P. R., Todd R. G., Sangree J. B., “Seismic Stratigraphy and Global Changes of Sea Level: Part 5. Chronostratigraphic Significance of Seismic Reflections,” Section 2. Application of Seismic Reflection Configuration to Stratigraphic Interpretation Memoir 26, pp. 99 -116, 1977.##
[44]. Tucker M. E., Hunt, D., “Sequence stratigraphy of carbonate shelves with an example from the mid-Cretaceous (Urgonian) of southeast France,” In: H. W. Posamentier, C. P. Summerhayes, B. U. Haq G. P. Allen (Eds.), Sequence Stratigraphy and Facies Associations, Special Publications - International Association of Sedimentolo gists, 18, pp.307-34, 1993.##
[45]. Preto N., Breda, A., Dal Corso, J., Spotl, C., Zorzi, F., Frisia, S., “Primary Dolomite in the Late Triassic Travenanzes Formation, Dolomites, Northern Italy: facies control and possible bacterial influence,” Sedimentology, 62(3), pp.697-716, 2015.##
[46]. Aamo A.O. Kaminski, M.A., Setoyama, E., “Diversity of Foraminifera in Shallow Restricted Lagoon in Bahrain,” Micropaleontology, 62, pp. 197-211, 2016.##
[47]. Read J. F., “Carbonate platform facies models,” AAPG Bull., 69, pp.1-21, 1985.##
[48]. رضایی م. و چهرازی ع.، "اصول برداشت و تفسیر نگاره‌های چاه‌پیمایی،" انتشارات دانشگاه تهران، 699 صفحه، 1385. ##
[49]. توکلی و.، "نگاره انحراف معیار گاما: ابزاری جدید جهت جدایش واحدهای سکانسی در توال یهای کربناته با مثالی از سازندهای کنگان و دالان در میدان گازی پارس جنوبی،" پژوه شهای چین هنگاری و رسوب‌شناسی، دوره 54 ، شماره 1، صفحات 110-97، 1393.##
[50]. Tavakoli V., “Uranium depletion across Permian-Triassic boundary in Persian Gulf and its implications for paleoceanic conditions,” Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, Vol. 351, pp. 101-113, 2012.##