بررسی ژئوشیمیایی نفت مخازن آسماری و سروک در میدان نفتی پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان نفتی خویز با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی طیف‌سنجی جرمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم زمین، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 گروه ژئوشیمی آلی، پژوهشکده علوم زمین، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش با توجه به داده‌های موجود شامل 2 نمونه نفت خام مربوط به چاه شماره 23 میدان نفتی پازنان از مخازن آسماری و سروک و 1 نمونه نفت خام مربوط به چاه شماره 1 از مخزن خلیج میدان نفتی خویز سعی شده است تا با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی ـ طیف سنجی جرمی به بررسی ژئوشیمیایی نفت مخازن آسماری و سروک در میدان نفتی پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان نفتی خویز پرداخته شود. با اندازه‌گیری میزان اجزای تشکیل‌دهنده نمونه‌های نفت خام مورد مطالعه بواسطه روش کروماتوگرافی مایع مشخص شد که این نمونه‌ها دارای مقادیر بیشتری از اجزای اشباع نسبت به اجزای آروماتیک و قطبی هستند. همچنین طبقه‌بندی نمونه‌های نفت خام مورد مطالعه با توجه به اجزای تشکیل‌دهنده آنها نشان داد که نفت‌های مخازن آسماری و سروک در میدان پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان خویز به ترتیب از نوع پارافینیک ، غالباً پارافینیک تا پارافینیک ـ نفتنیک و پارافینیک ـ نفتنیک می‌باشند. تغییرات بایومارکری (C29 sterane ββ∕(ββ+αα در برابر نسبت (C29 sterane 20S/(20S+20R نشان داد که هر سه نمونه در مرحله بیشینه پنجره زایش نفت تولید شده‌اند و دارای بلوغ حرارتی نسبتاً بالایی هستند. با استفاده از نمودار تغییرات دی بنزوتیوفن به فنانترن در برابر پریستان به فیتان مشخص شد که سنگ منشأ مولد نفت مخزن آسماری، دارای لیتولوژی کربناته ـ شیلی بوده و نفت‌های مخازن سروک و خلیج از سنگ منشأ کربناته ـ مارنی سرچشمه گرفته‌اند. همچنین نمودار مثلثی استران‌های C27 ،C28 ،C29 بیانگر ته نشست سنگ منشأ نمونه‌های مورد مطالعه در محیط دریایی باز تا پارالیک می‌باشد. بر اساس نمودار تغییرات مقادیر پریستان به فیتان ماده آلی مولد نفت‌های خام مطالعه شده به‌طور عمده از نوع کروژن II تشکیل شده است. نزدیکی مقادیر شاخص ترجیحی کربن (CPI) به عدد یک برای نمونه‌های نفت مورد مطالعه بیانگر بالغ بودن سنگ منشأ آنهاست. همچنین عدم وجود بیومارکر الئنان در نمونه‌های نفت خام بیانگر ایجاد آنها از سنگ‌هایی با سن کرتاسه پایینی است. به منظور تطابق نفتی میدان‌های مورد بررسی ، با استفاده از نمودار ستاره‌ای آلکان‌های نرمال فرد به زوج مشخص گردید که نمونه‌های موجود از مخازن آسماری ، سروک و خلیج از سنگ‌های منشأ متفاوتی تولید شده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geochemical Characteristics of Asmari, Sarvak and Khalij reservoirs in Pazanan and Khaviz Oil Fields Using Gas Chromatography and Gas Chromatography-Mass Spectrometry

نویسندگان [English]

  • Mehrbod Khalatbari 1
  • mohammad kamali 2
  • mehran arian 1
  • Boiuk Ghorbani 2
1 Department of Earth Sciences, Basic Science Faculty, Islamic Azad University, Science and Researches Branch, Tehran, Iran
2 Organic Geochemistry Department, Geology Institute, Research Institute of Petroleum Industry, (RIPI) Tehran, Iran
چکیده [English]

In this study, two oil samples from Asmari and Sarvak reservoirs (well No#23) in Pazanan oil field and one oil sample from Khalij reservoir (well No#1) in Khaviz oil field were subjected to geochemical analyses using Gas Chromatography (GC) and Gas Chromatography Mass-Spectrometry (GC/MS) techniques. Quantitative assessment of the oil components using liquid chromatography method revealed that oil samples have a greater amount of saturated hydrocarbon component than the aromatic and polar. Classification of the crude oil samples based on different components shows that the Asmari and Sarvak reservoir oil in Pazanan oil field and Khalij reservoir oil in Khaviz oil field are paraffinic, mainly paraffinic to paraffinic - naphthenic and paraffinic – naphthenic respectively. The biomarker ratio obtained from C29 Sterane ββ∕(ββ+αα) versus C29 Sterane 20S/(20S+20R) diagram demonstrates that the oil samples were produced at the maximum stage of the oil producing window and have relatively high thermal maturity. The DBT/Phen versus Pr/Ph diagram shows that the Asmari oil samples have been produced from carbonate-shale, and Sarvak and Khlij oil samples have been produced from carbonate-marl source rocks. Also, triangular C27, C28, C29 sterane diagram indicates that the source rocks have been deposited in open marine to parallic environment. Also, oil has been generated from organic matter with type II kerogen as inferred from Pr/nC17 versus Ph/nC18 diagram. The proximity of the Carbon Preference Index (CPI) to the number 1, indicates high maturity level for source rocks. Absence of oleanane biomarker in oil samples suggests that oils be produced from lower-Cretaceous source rocks. Oil-oil correlation using distinctive biomarkers allowed to plot the stellar graph.  Finally, the even/odd ratio of normal alkanes determines that the oil samples from Asmari, Sarvak, and Khalij reservoirs have been produced from a variety source rocks.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil-Oil Correlation
  • Asmari
  • Sarvak and Khalij Oil Reservoirs
  • Pazanan and Khaviz Oil Fields
  • Biomarkers

مراجع

[1]. نظریان سامانی پ. و صنوبرلیماکشی ع.، "مقایسه ژئوشیمیایی نفت مخزن آسماری میادین نفتی پارسی، پازنان و رگ سفید در فروافتادگی دزفول جنوبی با استفاده از زیست نشانگرها"، مجله علوم زمین، شماره 59، سال پانزدهم. ##
[2]. عزیزی ع.، ارزیابی ژئوشیمیایی هیدروکربن‌های چشمه‌های نفتی و مخازن موجود در جنوب ناحیه ایذه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران، 1390. a
[3]. Tissot B. P. and Welte D. H., “Petroleum formation and occurrence”, 2nd ed. Springer-Verlag,New Yor, 1984. ##
[4]. Peters K. E. and Fowler M. G, “Application of Petroleum Geochemistry to Exploration and Reservoir Management,” Organic Geochemistry, Vol. 33, Issue 1, pp. 5-36, January 2002. ##
[5]. Peters K. E., Clifford C. E. and Moldwan J. M., “The biomarker guide”, 2nd ed., Prentice Hall, New Jersey, 2005. ##
[6]. Hunt J. M., “Petroleum geochemistry and geology”, 2nd ed., W. H .Freeman and Company, New York, 1996. ##
[7]. Hughes W. B., Holba A. G, L. I. P, “The ratios of dibenzothiophen to phenantherene and pristane to phytane as indicatore of depositional environment and lithology of petroleum source rocks”, Geochimical et Cosmochimica Acta., Vol. 59, pp. 3581-3598, 1995. ##
[8]. Connan J. and Cassou A. M., “Properties of gases and petroleum liguids derived from terrestrial kerogen at various maturation levels”, Geochemicl Consmochemical, Acta., Vol. 44, Issue 1, pp. 1-23, 1980. ##
[9]. Peters K. E.,Cluston M. J.,Robertson G., “Mixed marine and locustrine input to an oil-cemented sandstonee breccia from brora, scotland,” Organic Geochemistry, Vol. 12, pp. 61-73, 1999. ##
[10] قربانی ب. و کمالی م. ح .، کاربرد نشانه‌های زیستی درژئوشیمی آلی، انتشارات پژوهشگاه صنعت نفت ، 1390. ##
[11]. Kaufman R .L., Ahmed A. S. and Elsinger R. J., “Gas chromatography as a development and production tool for fingerprinting oils from individual reservoirs: application in the Gulf of Mexico,” In GCSSEPM foundation ninth annual research conference proceedings, Vol. 9, 263- 282, 1990. ##
 
پژوهش نفت
دوره 29، 98-4 - شماره پیاپی 107
مهر و آبان 1398
صفحه 128-139

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار